قرآن کريم در ميان کتابهاي آسماني و وحياني، تنها کتابي است که هم از حيث لفظ و هم از حيث معنا آن گونه که بر پيامبر اسلام - صلى الله عليه وسلم - نازل شده است، در ميان پيروان آن قرار دارد. نزول قرآن آن گونه که در آيات آن آمده به دوشیوه رخ داده است.

1-نزول کامل دریک زمان که آیات زیربه آن اشاره دارد.

الف) در شب قدر:

{ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ } (قدر 1)

"ما آن (قرآن) را در شب قدر نازل كرديم ".

ب) در شبي مبارک:

{إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ } (دخان 3)

"براستي ما آن را در شبى پر بركت نازل كرديم ما همواره انذاركننده بوده ايم!".

ج) در ماه رمضان:

{ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآَنُ } (بقره185)

"ماه رمضان آنست كه فرود آورده شد در وى قرآن ".

اين آيات بيانگر آن است که قرآن نزول دفعي داشته است؛

2- نزول تدریجی: زندگي و تاريخ اسلام گواه آن است که پس از بعثت رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - به رسالت در چهل سالگي، به مدت بيست و سه دوران رسالت آن حضرت - صلى الله عليه وسلم - بر ايشان نازل شده است. به اين شیوه نزول نيز در قرآن اشاره شده است:

{ وَقُرْآَنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ } (اسراء،17 / 106)

"و قرآن را [جدا جدا و] بخش بخش فرو فرستاديم تا آن را با درنگ بر مردم بخوانى".

نزول تدريجي ،حفظ و تدوين آن را نيز ميطلبيد و لذا پيامبر - صلى الله عليه وسلم - در مرتبه نخست خود به حفظ کردن آن و حتي شتاب ورزيدن در اين امر:

{ لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ (16) إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآَنَهُ } (قيامت 16-17)

"زبان را به [تكرار] آن مجنبان تا به شتاب آن را [به خاطر بسپارى ]. جمع آن و [آسان ساختن ] خواندنش بر [عهده ] ماست "

مبادرت ميورزيدند. در ميان مهاجران و انصار نيز گروهي از صحابه به حفظ آن ميپرداختند. سپس قرآن به صورت نوشته درآمد و از روزگار خود پيامبر - صلى الله عليه وسلم - و به دستور ايشان به نوشتن آن همت گماشته شد. کثرت قاريان و کاتبان وحي و جديت و حساسيت مسلمانان به اين کتاب آسماني باعث شد که از هر گونه تحريف مصون ماند.

گردآوري و نگارش قرآن کريم از ديرباز مورد توجه مسلمانان بوده است. گردآوري قرآن دو مرحله را پشت سر گذراند. نخست به معناي حفظ آن در سينه ها بوده است که نخستين حافظ آن شخص پيامبر اکرم - صلى الله عليه وسلم – بوده اند. بعد از ايشان حافظاني از اصحاب همچون ابوبکر، عمر، عثمان،علی، زيدبن ثابت، ابي بن کعب و ... بودند که به اين امر مبادرت ميورزيدند. ودرمرحله دوم یاران رسول الله(ص)به نوشتن آیات می پرداختند اين نوشته ها معمولاً بر روي "لخاف" (سنگ نازک يا صفحه هاي سنگي) و "عسيب" (شاخه هاي درخت خرما) و "أکتاف" (استخوانهاي پهن شتر) و "أقتاب" (تکه چوبي که بر پشت شتر ميگذاشتند و بر روي آن سوار ميشدند) و بر تکه هاي پوست بوده است.      بازهم ميتوان به  خلفای چهارگانه و زيدبن ثابت،عبدالله بن مسعودو ابي بن کعب اشاره کرد.

اين همه تلاش و مجاهدت در حفظ و نگارش قرآن ترديدي باقي نميگذارد که اين کتاب همان است که بر پيامبر - صلى الله عليه وسلم - نازل شده و به دست ما رسيده است. از طرفي مفاهيم و معاني قرآن چنان است که راه هر گونه تحريف را بسته است. کتابي که خود را محکم ومفصل معرفي مينمايد و جن و انس را از آوردن آن ناتوان ميشمارد، نبايد براي اثبات تحريف ناپذيري آن از خارج از آن کمک گرفت. علاوه بر اين خداوند نيز مصونيت آن را از هر گونه تحريف تضمين نموده است:

{ إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ } ... (حجر، 15 / 9)

"ما قرآن را نازل كرديم و ما بطور قطع نگهدار آنيم!".